Wakacje kredytowe

WAKACJE KREDYTOWE

Strona powstała w celu podsumowania informacji o wakacjach kredytowych, czyli zawieszenia spłaty rat wynikającego z ustawy z 7 lipca 2022 o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Ustawa wchodzi w życie 29 lipca 2022. Nie ma do niej interpretacji i rozporządzeń. Niniejsze podsumowanie jest efektem konsultacji z  prawnikami i pytań zadanych z kilkunastu bankom. Nie jest wykluczone, że na skutek wydania interpretacji, rozporządzeń, część artykułów ustawy będzie stosowana w inny sposób. Możliwe też, że poszczególne banki będą w różny sposób interpretowały treść ustawy. Autor nie ponosi odpowiedzialności za decyzje podjęte na podstawie treści tej strony. Strona powstała przy merytorycznym wsparciu Kancelarii Adwokackiej Adwokat Dawid Suszyński Adwokat Gdańsk

Poniżej pierwsza część odpowiedzi

P: Co to są wakacje kredytowe?

O: Wakacje kredytowe to możliwość zawieszenia płatności 4 rat kredytu w roku 2022 i 4 rat w roku 2023. Zawieszeniu ulega część kapitałowa raty i jest przesuwana na koniec harmonogramu. W okresie korzystania z wakacji nie są naliczane odsetki. W tym miejscu przypominam, że odsetki są naliczane na bieżąco, na podstawie aktualnej kwoty kapitału do spłaty oraz aktualnego oprocentowania. Odsetki nie są naliczone z góry. W efekcie powoduje to znaczne zmniejszenie oprocentowania kredytu w roku 2022 i 2023 oraz średniej wysokości raty w tym okresie. Jak w praktyce wyglądają wakacje, można zobaczyć w kalkulatorze. Trzeba pamiętać, że w okresie korzystania z wakacji kredytowych nadal trzeba będzie opłacać ubezpieczenia i spełniać inne warunki umowy, takie jak wpływ na konto określonej kwoty itp.

 

P: Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z wakacji kredytowych?

O: Wakacje kredytowe, czyli zawieszenie spłaty dostępne będą w przypadku jednej umowy kredytu hipotecznego spełniającego następujące warunki:

– kredyt udzielony w PLN,
– data udzielenia do 1 lipca 2022,
– co najmniej 6 miesięcy do końca spłaty,
– umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych,
– złożenie przez konsumenta wniosku https://wakacjekredytowe.eu/#7

P: Co oznaczają własne potrzeby mieszkaniowe?

O: Własne potrzeby mieszkaniowe nie mają definicji. Można posiłkować się ustawą o PIT (art. 21, ustęp 25), gdzie występują własne cele mieszkaniowe, jednak prawdopodobnie ustawodawca celowo użył słowa potrzeby. Po konsultacjach doszliśmy do wniosków, że istotne jest, aby w momencie zawierania umowy kredytowej przeznaczeniem kredytu były potrzeby mieszkaniowe. Później potrzeby mieszkaniowe mogą ulec zmianie. Daje to szanse na wakacje nawet w przypadku wynajmu i refinansowania. Zaznaczam, że jest to jedynie własna interpretacja.

P: Jakie oszczędności mogą dać wakacje kredytowe? Czy kredyt z wakacjami będzie droższy?

O: Wakacje kredytowe nie dają żadnych oszczędności. Jest to po prostu dodanie pustych miesięcy do harmonogramu. Przy założeniu, że oprocentowanie kredytu nie ulegnie zmianie suma odsetek w przypadku skorzystania z wakacji będzie taka sama, jak bez wakacji kredytowych. Jedynym dodatkowym kosztem mogą być ubezpieczenia, które w przypadku skorzystania z wakacji w pełnym zakresie trzeba będzie płacić 8 miesięcy dłużej. Bardzo duże oszczędności, nawet rzędu kilkuset tysięcy złotych mogą pojawić się w przypadku przeznaczenia wolnych środków pozostałych na skutek korzystania z wakacji na nadpłaty kredytu, a następnie kontynuowania nadpłat lub skrócenia okresu kredytowania. Widoczne jest to na poniższej grafice. Można to również policzyć indywidualnie w kalkulatorze.  https://wakacjekredytowe.eu/kalkulator/

P: Czy korzystanie z wakacji kredytowych związane jest z opłatami?

O: Złożenie wniosku o zawieszenie spłaty nie jest związane z opłatami.

P: Czy wakacje kredytowe będą dostępne w przypadku czasowo stałego oprocentowania?

O: Tak. Ustawa nie różnicuje rodzaju oprocentowania.

Według aktualnych ustaleń okres czasowo stałego oprocentowania ulegnie przedłużeniu w następujących bankach BPS, Citi Handlowy, Credit Agricole, PKO BP. Natomiast w bankach Alior, Millennium, BOŚ, BNP Paribas, ING, mBank, Santander czasowo stałe oprocentowanie nie ulegnie przedłużeniu.

P: Czy wakacje kredytowe negatywnie wpłyną na zdolność i wiarygodność?

O: W niektórych mediach pojawiły się informacje o negatywnych konsekwencjach skorzystania z wakacji kredytowych w postaci utrudnień w uzyskaniu kolejnego kredytu w przyszłości.

Zapytałem różnymi kanałami (zewnętrznymi i wewnętrznymi) kilkanaście banków o wpływ wakacji kredytowych na możliwość uzyskania kolejnego kredytu w przyszłości. Część banków podała, że nie będzie miało to wpływu na ocenę kredytową, wiele podało, że nie ma jeszcze wytycznych. Informacje o tym, że może mieć to wpływ na decyzję kredytową, pojawiły się tylko w dwóch bankach, z zastrzeżeniem, że nie jest to ostateczne stanowisko banku.
Wakacje kredytowe nie wpłyną też negatywnie na scoring BIK, jednak informacja o korzystaniu z wakacji będzie tam widoczna.

Przypomnę również odpowiedź Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów Piotra Patkowskiego na pytanie Senatora Grzegorza Biereckiego o możliwe negatywne konsekwencje skorzystania z wakacji. Według Wiceministra zarówno KNF i UOKiK otrzymały w tej sprawie zalecenia i będą stanowczo reagować na takie działania banków.

Również prezes UOKiK Tomasz Chróstny zapowiedział, że urząd będzie weryfikował działania banków pod względem wpływu wakacji na zdolność.  W związku z tym, że prawo do wakacji kredytowych przysługuje bezwarunkowo konsumentom w zakresie jednego kredytu hipotecznego przeznaczonego na cele mieszkaniowe – złożenie wniosku i skorzystanie z wakacji kredytowych nie powinno mieć jakiegokolwiek wpływu na późniejszą ocenę zdolności kredytowej konsumenta. Dlatego zweryfikujemy, czy w tym zakresie banki nie represjonują klientów, którzy skorzystali z ustawowego prawa do wakacji kredytowych.

Wraz z brakiem kryterium dochodowego pozwala to domniemywać, że skorzystanie z wakacji nie utrudni uzyskania nowego kredytu w przyszłości.

 

P: Czy korzystanie z zawieszenia spłaty uniemożliwi przeniesienie kredytu do innego banku (refinansowanie) w przyszłości?

O: Refinansowanie wiąże się z ponowną oceną zdolności kredytowej przez nowy bank, do którego kredyt jest przenoszony. Korzystanie z wakacji nie wiąże się z utrudnieniami w refinansowaniu kredytu pod warunkiem posiadania zdolności kredytowej.

 

P: Które raty można zawiesić?

O: Według Ustawy zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi w okresie:

1) od dnia 1 sierpnia 2022 r. do dnia 30 września 2022 r. – w wymiarze dwóch miesięcy;

2) od dnia 1 października 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. – w wymiarze dwóch miesięcy;

3) od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. – w wymiarze miesiąca w każdym kwartale.

 

P: Jak skorzystać z wakacji kredytowych?

O: Według Ustawy należy złożyć do banku wniosek, który będzie zawierał co najmniej:

-oznaczenie konsumenta,
-oznaczenie kredytodawcy,
-oznaczanie umowy,
-wskazanie okresu lub okresów zawieszenia spłaty.

Wymagane jest również oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Oświadczenie powinno zawierać klauzulę o następującej treści „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń”.

Wniosek można złożyć w postaci pisemnej lub elektronicznej, w tym za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej. Bank ma 21 dni na potwierdzenie, jednak jego brak nie wpływa na rozpoczęcie zawieszenia spłaty kredytu.

Zwracam uwagę, że w części banków są już dostępne wnioski o wakacje. Nie są to jednak wnioski o zawieszenie spłaty wynikające z omawianej ustawy i mogą mieć różne skutki, takie jak zawieszenie spłaty kapitału, ale bez zawieszenia naliczania odsetek. Wspomniana ustawa wchodzi w życie 29 lipca 2022.
Przygotowałem przykładowy wzór wniosku https://wakacjekredytowe.eu/wniosek/

P: Czy jeżeli pobieram wsparcie dla kredytobiorców to mogę skorzystać z wakacji?
O: W tej chwili nie ma informacji o tym, aby korzystanie z funduszu wsparcia kredytobiorców uniemożliwiało skorzystanie z wakacji kredytowych. Prawdopodobnie nie będzie to jednak możliwe w tych samych miesiącach. Osoby pobierające wsparcie dla kredytobiorców wynikające z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców muszą spełniać wiele kryteriów, między innymi kryterium dochodowe. W wielu przypadkach jest to wysokość raty większa niż 50% dochodów gospodarstwa. Ustawa zawiesza raty, co powoduje, że ten warunek nie jest spełniony. Jeszcze inną kwestią jest korzystanie z FWK przez osoby bezrobotne lub spełniające inne kryteria.
P: Jak wakacje wpływają na terminy umowy?

O: Art. 73 ust. 11 ustawy stanowi o przesunięciu terminów, są w tej chwili różne interpretacje jakich terminów będzie to dotyczyło. Według jednego ze stanowisk przesunięciu ulegną wszystkie terminy, według drugiego tylko terminy związane z harmonogramem spłaty. Większa część banków stoi na stanowisku, że przedłużenie będzie dotyczyło tylko harmonogramu. Okres zawieszenia nie wlicza się do okresu kredytowania.

P: Czy w okresie zawieszenia trzeba opłacać ubezpieczenia?

O: W okresie korzystania z wakacji kredytowych nadal trzeba będzie opłacać ubezpieczenia i spełniać inne warunki umowy, takie jak wpływ na konto określonej kwoty itp.

P: Co zrobić z wolnymi środkami na skutek skorzystania z wakacji kredytowych?

O: Jednym z rozwiązań jest przeznaczenie tych środków na nadpłatę kredytu. Takie są też zalecenia KNF. Skutki w przypadku nadpłaty wolnymi środkami w grudniu 2023 widoczne są w kalkulatorze https://wakacjekredytowe.eu/kalkulator/ Kalkulator umożliwia sprawdzenie różnych scenariuszy nadpłaty, najbardziej opłacalny to, który polega na nadpłaceniu kredytu wolnym środkami powstałymi na skutek wakacji, a następnie regularnym nadpłacaniu lub skróceniu okresu kredytowania. Łącznie pozwala to oszczędzić nawet kilkaset tysięcy złotych. Pojawiają się też pomysły skorzystania z lokat bankowych lub rachunków oszczędnościowych i nadpłacenia kredytu dopiero po okresie wakacji.

P: Gdzie znajdę treść ustawy?

O: Osoby chętne do samodzielnej lektury znajdą ustawę pod adresem https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220001488/O/D20221488.pdf (art. 73, 74, 75 na stronach 35 i 36).

P: Czy jeśli mój kredyt hipoteczny przeznaczony na zakup mieszkania na rynku pierwotnym, od dewelopera jest aktualnie w trakcie wypłaty transz, występuje również karencja w spłacie kapitału to czy mogę skorzystać z wakacji kredytowych?

O: Według Ustawy wymagane jest, aby kredyt został udzielony w PLN, przed 1 lipca 2022, do końca okresu spłaty pozostało powyżej 6 miesięcy, a umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Ustawa nie precyzuje takich przypadków jak w pytaniu, jednak według aktualnych ustaleń nic nie stoi na przeszkodzie, aby skorzystać z wakacji w takim przypadku.

P: Jak to wygląda, w przypadku dwóch kredytów hipotecznych, na jeden budynek – pierwszy kredyt przeznaczony na zakup, a drugi na remont/wykończenie.

O: W przypadku kredytu zakup i na remont/wykończenie najczęściej jest to jeden kredyt hipoteczny, jedna umowa, gdzie środki są podzielone na dwa cele. Nie stoi to na przeszkodzie do skorzystania z wakacji kredytowych.

Jeśli jednak są to dwa kredyty, to z wakacji będzie można skorzystać tylko w przypadku jednej umowy.

P: Czy po zakończeniu wakacji kredytowych można dokonać całkowitej spłaty kredytu bez żadnego dodatkowego okresu karencji?

O: Ustawa nie wprowadza dodatkowej karencji w całkowitej spłacie kredytu. Oczywiście, jeśli umowa kredytowa przewiduje rekompensatę za wcześniejszą spłatę, to taka opłata zostanie pobrana.

 

P: Czy w przypadku umowy kredytu hipotecznego, podpisanej przed 1.07.2022, ale z wypłatą po tym terminie możliwe będzie skorzystanie z wakacji?
O: Istotne jest tylko udzielenie kredytu, czyli data podpisania umowy kredytowej.
P: Jaki jest ostateczny termin na składanie wniosków?

O: Ustawa wchodzi w życie 29 lipca 2022. Ustawa nie precyzuje terminu na składanie wniosków, jednak, aby skorzystać z zawieszenia, najlepiej złożyć wniosek przed datą zapadalności raty. Są też interpretacje, że wniosek należy złożyć przed okresem zawieszenia, co oznaczałoby, że wniosek należy złożyć przed 1 sierpnia, aby skorzystać z zawieszenia w sierpniu.

P: Korzystam już z zawieszenia, mającego inną podstawę niż ustawa. Czy mogę skorzystać z wakacji kredytowych?

O: Tak, w takim przypadku można skorzystać z zawieszenia spłaty wynikającego z Ustawy. Poprzednie zawieszenie ulega zakończeniu.

P: Co jeśli wynajmuję komuś pokój w mieszkaniu, ale sam też w nim mieszkam?

O: Według Ustawy wystarczy, że umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Ustawa nie precyzuje takich przypadków jak w pytaniu.

P: Mam kredyt na budowę domu, dom jeszcze nie jest oddany do użytkowania. Czy mogę skorzystać z wakacji kredytowych?

O: Ustawa nie wymaga oddania nieruchomości do użytkowania. Wymagane jest, aby kredyt został udzielony w PLN, przed 1 lipca 2022, do końca okresu spłaty pozostało powyżej 6 miesięcy, a umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

P: Mam dwa oddzielne kredyty hipoteczne w tym samym banku. Jeden był przeznaczony na zakup działki, a drugi na budowę. Czy mogę skorzystać z wakacji w przypadku obu kredytów?
O: Według Ustawy skorzystanie z wakacji jest możliwe tylko w przypadku jednej umowy.
P: Czy kredyt hipoteczny na zakup działki pod budowę domu kwalifikuje się pod własne potrzeby mieszkaniowe?

O: Ustawa używa pojęcia własne potrzeby mieszkaniowe, ale nie ma ono definicji. Jeśli celem kupna działki było zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych to według ustaleń, które poczyniłem kwalifikuje się to do skorzystania z zawieszenia raty.

P: Czy kredyt na domek letniskowy również pozwala na skorzystanie z wakacji kredytowych?
O: Część banków udzielała i udziela kredytów hipotecznych na cel mieszkaniowy w przypadku domów letniskowych pod warunkiem, że nadawały się do całorocznego zamieszkania. Co do zasady jednak taka nieruchomość nie jest przeznaczona do ciągłego zamieszkania.
P: Mam dwie nieruchomości i dwa kredyty hipoteczne. Czy mogę skorzystać z wakacji w przypadku pierwszego kredytu, a następnie po sprzedaży mieszkania skorzystać z wakacji w przypadku drugiego?

O: Według Ustawy wymagane jest, aby kredyt został udzielony w PLN, przed 1 lipca 2022, do końca okresu spłaty pozostało powyżej 6 miesięcy, a umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Ustawa nie precyzuje takich przypadków jak w pytaniu, jednak mówi o tym, że zawieszenie spłaty kredytu przysługuje konsumentowi tylko w stosunku do jednej umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

P: Czyli mając stałe oprocentowane rezygnuję z jego części?
O: Wakacje to zawieszenie płatności, w przypadku okresu stałego oprocentowania oznacza to, że realnie będzie ono jeszcze niższe.
P: Czy można skorzystać z wakacji kredytowych w przypadku pożyczki hipotecznej?

O: Pożyczka hipoteczna to środki na dowolny cel z zabezpieczeniem na nieruchomości. Taka umowa najczęściej nie spełnia jednego z warunków ustawy, czyli przeznaczenia kredytu na własne cele mieszkaniowe.

P: Czy jeśli mam kredyt w walucie obcej (GBP, USD, EURO, NOK) to mogę skorzystać z wakacji?
O: Nie, według Ustawy zawieszenie spłat jest dostępne tylko w przypadku kredytów udzielonych w walucie polskiej, PLN.
P: Czy jeśli mam zarejestrowaną działalność gospodarczą w mieszkaniu to mogę skorzystać z wakacji kredytowych?
O: Według Ustawy wymagane jest, aby kredyt został udzielony w PLN, przed 1 lipca 2022, do końca okresu spłaty pozostało powyżej 6 miesięcy, a umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Według aktualnych ustaleń rejestracja działalności gospodarczej nie jest przeszkodą do skorzystania z zawieszenie spłaty.